ПРАВЕДНАЯ САФІЯ, КНЯГІНЯ СЛУЦКАЯ

Праведная Сафія была аапошняй прадстаўніцай знатнага праваслаўнага роду князёў слуцкіх і капыльскУ Алелькавічаў. Князі з роду Алелькавічаў займалі КіеўскІІ Капыльскі, Слуцкі пасады, былі шчодрымі ахвярадаўцацм праваслаўных храмаў і манастыроў. Праведная Сафія нарадзілася 1 мая 1585 года ў набожнай сям'і князі Юрыя Юр'евіча Алелькі. Пасля смерці бацькі, апекунамі сіраты і распарадчыкамі маёмасці сталі родзічы: спачат-І ку жмудскі стараста Юрый Хадкевіч, а пасля яго смерці віленскі кашталян і брэсцкі стараста Іеранім Хадкевіч. | 3 князямі Радзівіламі, якім запазычылі значныя сумы, апекуны заключылі пісьмовае пагадненне. Згодна з ім князёўна, дасягнуўшы паўналецця, павінна стаць жон- каю Януша Радзівіла. 3 хрысціянскай пакораю правед- ная Сафія прыняла гэтае рашэнне, але паставіла цвёрдую ўмову самой заставацца ў Праваслаўі і дзяцей выхоўваць праваслаўнымі. Вянчанне князёўны Сафіі з князем Яну- шам адбылося паводле праваслаўнага абраду на свята Па- крова, 1 кастрычніка 1600 года, у адным з храмаў Брэста.
3 ранняга дзяцінства Сафія знаходзіла духоўную апору ў шчырай веры і гарачай малітве, з усімі горасцямі звяртанн чыся да Госпада. Ад сваіх набожных бацькоў яна пераняла абавязак апекі над праваслаўнымі храмамі і манастырамі на землях Слуцкага княства. У часы распаўсюджання уніі Сафія рашуча стала на абарону праваслаўнага насельніцтва і яго святыняў.» Духоўна і матэрыяльна яна падтрымлівала Слуцкаі брацтва, Праабражэнскі манастыр з прытулкаіі і вучылішчам. Пры падтрымцы братчыкаў княгіня Сафія пераканала свайга мужа хадайнічаць перад каралем ты, якая б забараняла прымушаць праваслаўных вернікаў да уніі. Пасля падпісання такой граматы абарона інтарэсаў Праваслаўя ў Слуцкім княстве была падмацавана законам.
Апрача юрыдычнай абароны Праваслаўя княгіня Сафія рупліва клапацілася пра матэрыяльны стан Царк- вы, шчодра ахвяруючы на манастыры і храмы. Згодна з народным паданнем, яна сама вышывала золатам і срэбрам святарскія аблачэнні, пешшу паломнічала па святых месцах, у дні храмавых святаў бывала ў самых аддаленных цэрквах. Дзякуючы княгіні Сафіі, горад Слуцк меў У Рэлігійным жыцці Беларусі асаблівае значэнне важнага Духоўнага цэнтра, апірышча Праваслаўя. Пасля спачын гэтай вялікай угодніцы Божай яе муж, князь Януш адзі выдаваў граматы ў падтрымку праваслаўных. адной з такіх грамат гаварылася: «...цэрквы і манасты- Рэлігіі старарускае ў маёнтках маіх па-ранейшамупавінны захоўвацца, і нашчадкі мае павінны сачыць, каб не было ў гэтым ніякае перамены».
Спачыла праведная Сафія пры родах дзіцяткі 19 сакавіка 1612 года ва ўзросце 26-ці гадоў. Пахавалі яе ў правьіц прыдзеле храма Слуцкага Свята-Троіцкага манастыра, На грабніцы яе быў надпіс: «1612 года, сакавіка 19 спа- чыла дабраверная Сафія, КНЯЖНЕ Слуцкая Алелькаўна Юравічаўна, Альгердава племя, і пакладзена была ў Слуц. ку ў манастыры Святой Жывапачатнай Троіцы». Тут «а размяшчаўся вобраз Пакрова Божае Маці — фамільная ікона князёў Алелькавічаў.
Адразу пасля спачыну праведную Сафію народ пачаў ўшаноўваць як апякунку праваслаўнай веры і горадв Слуцка. У архіве Свята-Троіцкага манастыра захоўвалася рукапісная кніга з апісаннем цудаў, якія адбываліся па малітвах вернікаў пры грабніцы з нятленнымі мошчамі святой. Кнігу склаў у пачатку XIX стагоддзя настаўніі| Слуцкай духоўнай семінарыі іераманах Маркіям У гістарычнай літаратуры зафіксаваны факт абароны жыхароў Слуцка ў час нашэсця французаў (1812), а такЦ- ма выратавання горада ад эпідэміі халеры ў 1848 годзе па- сля таго, як па просьбе гараджан адбыліся хрэсныя ходы з мошчамі святой па вуліцах горада.
Пасля закрыцця Свята-Троіцкага храма (1930) распара- джэннем савецкай улады мошчы святой перададзены ў анатамічны музей медычнага факультэта БДУ. У пасля- ваенны час намаганнямі веруючых вернуты Царкве. Цяпер мошчы святой спачываюць у левым прыдзеле Мінскага ка- федральнага сабора Святога Духа і глыбока ўшаноўваюцца вернікамі. У 1984 годзе святая праведная Сафія далуча® да Сабору Беларускіх святых. У яе гонар асвячоны храмЫ ў Мінску, Мастах, вёсцы Пціч Пухавіцкага раёна.

Трапар
праведнай Сафіі Слуцкай, глас 5
Святая праведная матн Софие, / нетлённем моіцёй и чудёс спяннем почти тя Бог; / и мы, помнимаючы твоё праведное житиё, / тя молим нспросити телесём нашнм здравне // и душам спасённе.
Святая праведная маці наша Сафія, / нятлённем мошчаў і ззяннем цўдаў ушанаваў цябе Бог; I і мы., памінаючы тваё праведнае жыццё, / молім цябе вьіпрасіць цёлам нашым здароўе // і дўшам спасенне.